Chińska porcelana i jedwab

Jednym z najstarszych chińskich wynalazków jest jedwab. Według legendy na pomysł, jak wykorzystać larwy ciem do produkcji materiału, wpadła cesarzowa Si Ling Chi w 2700 roku p.n.e. Przypadkiem upuściła jeden z kokonów do wrzątku, by po chwili wydobyć zeń delikatną i wytrzymałą nić. Przy okazji jedwabiu władczyni wynalazła też… monopol. Chińczycy pozostawali wyłącznymi producentami tej tkaniny 3000 lat!

Od papieru do tapet

500 lat krócej trwał chiński monopol w handlu porcelaną. Pierwsze próby z ceramiką z białej glinki podjęto w 850 roku p.n.e. Gdy Europejczycy po raz pierwszy ujrzeli nieskazitelnie białe, prześwitujące naczynia, oniemieli. Na Starym Kontynencie nie znano wtedy materiału równie pięknego i wyrafinowanego. Marco Polo nazwał go „porcellana” – od ślimaków, których muszle przypominały mu niezwykłą chińską ceramikę. Do Europy porcelana zaczęła docierać w XVI wieku. Jeden serwis kosztował wówczas tyle co zebranie i wyekwipowanie pułku wojska. Dopiero w XVIII wieku chiński monopol porcelanowy przełamali Niemcy. Papier pozostawał wyłączną domeną chińskich wytwórców do VIII stulecia. 700 lat wcześniej wynalazł go T’sej Lun, nadworny dostojnik i nadzorca robót publicznych, który do produkcji pierwszego arkusza użył włókien drzewa morwowego, miazgi bambusowej, konopi, szmat i starych sieci rybackich. Z czasem z papieru zaczęto wytwarzać w Chinach banknoty, karty do gry, latawce, tapety i lampiony (kolejne chińskie
patenty).

Bonsai po chińsku

Pismo chińskie jest starsze od papieru o 15 stuleci. Pierwsze znaki ryto na kościach wróżebnych. Gdy zaczęto je malować na jedwabiu, nadano im eleganckie zaokrąglone kształty. Jednak dopiero zastosowanie papieru pozwoliło w pełni rozwinąć się sztuce kaligrafii. Od Chińczyków przejęli ją Japończycy i Koreańczycy. Podobnie zresztą jak wiele innych wynalazków. Jednym z nich było bonsai (chiń. pensai), sztuka miniaturyzowania drzew, kojarzona dziś wyłącznie z Japonią. Tymczasem zanim tam trafiła, przez kilkaset lat zajmowali się nią ogrodnicy w Chinach. Lista wynalazków i udoskonaleń wprowadzonych przez Chińczyków jest o wiele dłuższa. Należy na niej umieścić meble i bibeloty z laki, inkrustowane kością słoniową i masą perłową, zegar mechaniczny, ozdobne liczydła. A niewykluczone też, że Państwu Środka zawdzięczamy dywany.